مدیریت ریسك در شركتهای بیمه فرآیند سیستماتیك برای از بین بردن یا به حداقل رساندن عوارض ناشی از وقوع خطر و تاثیر آن برتمامی فعالیتهایی است كه ممكن است منافع شركت را در شرایط خطرناك قرار دهد.
مدیریت ریسك در بیمه روشی منطقی برای شناختن، ارزیابی و تحلیل و مقابله با خطرات موجود در ارتباط با انواع فعالیتهای بیمه گری میباشد كه اثرات منفی و ضرر و زیان حاصل از آن را به حداقل رسانده و شانس و فرصت بهبود عملكرد را افزایش میدهد، كه در نهایت هدف از برنامه مدیریت ریسك محافظت و پیشگیری از سرمایه های بیمه گذاران، شرکت بیمه و كاهش اثرات آن است.مدیریت ریسک به مفهوم سنجش ریسک و سپس اتخاذ راهبردهایی برای مدیریت آن دلالت دارد. انواع ریسکها برحسب احتمال وقوع و تأثیر آنها قابل تقسیم است که نتیجه آن پورتفوی ریسک واعمال استراتژی‌های مناسب (انتقال، اجتناب، کاهش و پذیرش) است.ریسك یعنی احتمال وقوع رخدادی كه باعث اثرگذاری یا ایجاد مخاطره شود كه بوسیله شرایط بوجود آورنده و احتمال وقوع و نتیجه آن اندازه گیری می شود. ریسكهای مالی، ریسك تجاری، ریسك اجتماعی، ریسك بازار، ریسك اعتماد، ریسك عملیاتی و ریسك شهرت و اعتبار از جمله ریسكهای موجود در یك شركت بیمه میباشند.
مهم ترین اصل برای مدیریت ریسك، تشخیص الگو و برنامه ریزی سناریو هست، اینكه چه حوادثی با چه میزان خسارت رخ خواهد داد؟ احتمالا چگونه اتفاق می افتند؟ اگر رخ دادند ما چه واكنشی در برابر آنها نشان خواهیم داد؟پیامدهای این حوادث چه خواهند بود؟
برای كارایی هر چه بیشتر شركتهای بیمه، مدیریت ریسك بایستی تبدیل به بخشی از فرهنگ سازمانی شده و در آن نهادینه گردد و با فلسفه بوجود آمدن شركت هماهنگ و یكپارچه گردد تا به بخشی از فرایند فعالیت تك تك افراد در سازمان درآید.
مدیریت ریسك بایستی:
- سیستماتیك و ساختارمند باشد.
- براساس آخرین و كاملترین اطلاعات موجود باشد.
- بخشی از فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی و اتخاذ تصمیمات بسیار موثر و كارآمد باشد.
- تخصیص بهینه منابع و استفاده صحیح از آن را همواره اعمال نماید.
- فاكتورهای انسانی را كاملا در نظر بگیرد.
- بخشی از رفتار سازمانی باشد.
- خلاقیت و نوآوری در مدیریت ریسك را تشویق و گسترش دهد.
ارزیابی ریسک و تعیین حق بیمه
در جهت اهداف موسسه بیمه متقابل کیش، این سازمان در نظر دارد با استاندارد نمودن و توسعه روالهای مربوط به مدیریت ریسک و تعیین حق بیمه، این دانش را درون سازمان خود نهادینه سازی نموده و نگاهی ساختاری به آن داشته باشد. ماحصل این نگاه، پروفایل ریسک و راهبرد تعیین حق بیمه (Risk Profile & Underwriting Guideline) میباشد که شمایی از ریسکهای این موسسه را ارائه داده و راهبرد کلوپ در مدیریت این ریسکها را مشخص مینماید.
گفتنی است موسسه بیمه متقابل کیش در زمره کلوپ های P&I میباشد. کلوپ های P&I (کلوپهای حمایت و غرامت) اساسا موسساتی غیرانتفاعی محسوب میشوند و هدف آنها افزایش توانایی مالکان کشتی جهت مدیریت خسارات وارده طی یک سال باصطلاح بیمهای می باشد. تعیین وضعیت ریسک و فلسفه تعیین حق بیمه کلوپ به ذینفعان کمک مینماید تا تصویر شفافی از نحوه فعالیت کلوپ به دست آورند.
به واقع، ارزیابی ریسک را میتوان مقدمه ای بر تعیین حق بیمه دانست. بررسی وضعیت کنونی و تحلیل روند تاریخی عملکرد مشتریان (که در اینجا شرکتهای کشتیرانی عضو کلوپ می باشند) اصلی ترین حوزههای ارزیابی ریسک شمرده میشوند. فاکتورهای دیگری مانند هزینهها نیز در تعیین حق بیمه موثر هستند که مجموع فاکتورها برای تعیین حق بیمه به صورت ذیل در نظر گرفته شده است:
- شناسایی ریسک های source of risks) P&I)
- تحلیل فاکتورهای کیفی ریسک
- تحلیل سری زمانی تاریخی خسارات (Loss Records)
- هزینه ها
- ذخایر فنی
- ریسک پذیری اعضای کلوپ و ضریب خسارت انتظاری مطلوب
- حق بیمه اتکایی
شناسایی ریسک های P&I
ریسکهای متنوعی شرکتهای کشتی رانی را تحت تاثیر قرار می دهد.برای شرکت ملی نفتکش ایران میتوان عمده ترین این ریسک ها را شامل تصادف و تصادم، اختلاف درمیزان بار، مسئولیت مالک در ارتباط با کارکنان کشتی و آلودگی نفتی دانست.
فاکتورهای کیفی تاثیرگذار
نمونه فاکتورهای کیفی تاثیرگذار بر عملیات و عملکرد خطوط کشتی رانی که در افزایش و کاهش ریسک اثرگذار می باشد عبارتند از:
- سایز کشتی
- سال ساخت
- محدوده فعالیت
- نوع کشتی
- نوع عملیات
- مدیریت کشتی رانی
- مهارت و تخصص پرسنل
ذخایر فنی
دو فاکتور مهم در تعیین ذخایر فنی مدنظر قرار می گیرد:
- الزامات قانونگذار (بیمه مرکزی)
- خط مشی کلوپ در نگاهداری ذخایر احتیاط (ویژه سال های شروع به کار کلوپ)
هزینه ها
هزینه ها به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
- هزینه های اداری و دفتری
- هزینه های مربوط به مدیریت دعاوی خسارات شامل هزینه وکیل، بازرسی، ماموریتهای مرتبط، مبالغ پرداخت شده بابت خسارات وارده و …
ریسک پذیری اعضای کلوپ
ریسک پذیری به طور عمده در دو حوزه خود را نشان می دهد:
تعیین حق بیمه اعضا: با در نظر گرفتن Mutual بودن کلوپ، تعیین حقبیمه میتواند با در نظر گرفتن ریسک پذیری اعضا تعیین گردد.
سبد سرمایه گذاری کلوپ: با توجه به اینکه کلوپ، یک سازمان غیرانتفاعی محسوب میشود، ریسک پذیری آن محدود بوده و اصولا این امر به ویژه در مورد مصارف پرتفوی سرمایه گذاری کلوپ میبایست مدنظر قرار گیرد.